“Şeyhülislam” tabiri; âlimlerin en kıdemlisi, reisi, başkanı anlamına gelen ve İslam dünyasının önde gelen âlimlerine verilen bir şeref ünvanıdır. Osmanlı Devleti’nde Şeyhülislamların görev yaptıkları resmi daireye; Şeyhülislam Kapısı, Meşihat Makamı, Şeyhülislamlık Makamı, Daire-i Meşihat ve Bab-ı Fetva da denilmiştir. Meşihat Dairesi’nin en yetkili ve büyük memuru olması sebebiyle Şeyhülislamlara Müfti’l- En’am (Müftiyyül En’am) adı da verilmiştir. Müftü, Şeri meselelerle ilgili sorulara cevap veren, fetva veren kimse demektir.
Şeyhülislam İlmiyye sınıfının reisidir, başkanıdır. Şeyhülislam ünvanı ilk defa Hicri 4. / Miladi 10. Asırdı Müftüler için bir saygı ifadesi olarak kullanılmıştır. Osmanlı Devleti’nin ilk Şeyhülislam’ı Muhammed Şemsüddin Fenari Efendi (1424 – 1430), 129. ve son Şeyhülislam’ı ise Mehmed Nuri Medeni Efendi (1920 – 1922)’dir.
İslami İlimler’de ihtisas, eser ve söz sahibi olan Osmanlı Şeyhülislamları arasında, aynı zamanda Şâir, Hattat, Sanatkâr, Tarihçi, Kütüphaneci olanlar da çıkmış, Osmanlı Devlet-i Âli’sinin ilim, kültür, sanat, medeniyet ve sosyal hayatına büyük katkılarda bulunarak, unutulmaz hizmetler yapmışlardır.
Şeyhülislamlık Makamı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kurulmasıyla, önce “Umûr-ı Şeriyye ve Evkaf Vekâleti (Bakanlığı) haline getirilmiş, 1924 yılında Hilafet’in İlgası (kaldırılması) ile birlikte kaldırılarak, yerine “Diyanet İşleri Reisliği” (Başkanlığı) kurulmuştur.
“Bilinmeyen Yönleriyle Osmanlı Şeyhülislamları” adlı bu kitabımızda; 129 Osmanlı Şeyhülislamı’nın derslerle dolu ibretli hayatı, Osmanlı Padişahları ile münasebetleri, ahlakları, ilim hayatları, eserleri, mücadeleleri ve hizmetleriyle, Kabirleri hakkında çok önemli bilgiler yer almaktadır.”
Bazı Osmanlı Şeyhülislamlarının kabir ve eserlerinin fotoğraflarının da yer aldığı kitap; İslam araştırmacıları, İmam Hatip ve İlahiyat Fakültesi Öğrencileri başta olmak üzere Türkiye ve İslam dünyası için çok önemli bir başucu ve kaynak eser durumundadır.
