Son yıllarda dünyada her alanda yaÅŸanan hızlı geliÅŸmeler, kamu yöneÂtimi alanında da etkisini açıkça göstermekte, yönetilenlerin kamu yönetimi anlayışında ve kamu yönetiminden beklentilerinde belirgin deÄŸiÅŸimler gözÂlenmektedir. Yönetilenler, kamu yönetiminin ve kamu yönetimi içinde yer alan unsurların sunduÄŸu hizmetlerin, nicelik ve nitelik olarak ihtiyaçlarını etkin ve verimli ÅŸekilde karşılamasını ve bunun sürekliliÄŸini talep etmekteÂdir. Türkiye’de kamu yönetiminin önemli unsurlarından birisi olan ve son dönemde yetki ve görevleri daha da artırılan yerel yönetimlerin, etkin ve verimli hizmet üretebilmesi, halkın bu hizmetlerden duyduÄŸu memnuniyetin artırılabilmesi için etkili ÅŸekilde denetlenmeleri gerekmektedir.
Â
Türkiye’de yerel yönetimler, çeÅŸitli ÅŸekillerde ve farklı kuruluÅŸlarca sürekli denetlenmelerine raÄŸmen denetimlerinde ortaya çıkan sorunların aşılamadığı, mevcut denetim mekanizmalarının halkı kötü yönetime karşı korumada çaresiz kaldığı görülmektedir. Bu baÄŸlamda, yönetimi sürekli olarak denetleyen, halkı kötü yönetime karşı koruyan ve yönetimin iyileÅŸtiÂrilmesine katkı saÄŸlayarak birçok ülkede baÅŸarılı ÅŸekillerde uygulama alanı bulan ombudsmanlık kurumunun, Türkiye’de yerel yönetimler düzeyinde de oluÅŸturulması birçok yönden olumlu katkılar saÄŸlayabilir.
Â
Bu çalışmada, Türkiye’de yerel yönetimlerin denetimi ve bu denetim içerisinde yerel yönetim ombudsmanının nasıl bir konumda olabileceÄŸi koÂnusu ayrıntılı bir ÅŸekilde incelenmektedir. Çalışmada, Türkiye’de yerel yöneÂtimlerin denetiminde ortaya çıkan sorunların çözümünde ve yönetimin iyiÂleÅŸtirilmesinde oluÅŸturulabilecek bir yerel yönetim ombudsmanının uygulanabilirliÄŸi ve saÄŸlayabileceÄŸi katkıların ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu amaçla yapılan çalışma, geleneksel yapılarını koruyan köy idareleri kapÂsam dışında olmak üzere, Türkiye’de yerel yönetimlerin denetiminde mevcut denetim mekanizmalarının iÅŸleyiÅŸi ve bu iÅŸleyiÅŸte ortaya çıkan yetersizlikleÂrin giderilmesinde kurumu uygulayan ülkelerden uygun örnekler de verilerek yerel yönetim ombudsmanının saÄŸlayabileceÄŸi katkıları belirlemeye yönelik kuramsal bir çalışmadır.
Â
Çalışmada, ombudsmanlık kurumunun ortaya çıkışı ile tarihi geliÂÅŸim süreci ve ombudsman türleri ele alınarak, yerel yönetim ombudsmanının iÅŸlevleri ve iÅŸleyiÅŸi, ombudsmanlık kurumunun genel özellikleri de dikkate alınarak incelenmektedir. Ombudsmanlık kurumu, bağımsız ve tarafsız olÂması yanında kolay, masrafsız ve hızlı iÅŸleyen yapısı ile, uygulandığı ülkeÂlerde yönetimi etkin ve verimli ÅŸekilde denetlemekte ve yönetimin iyileÅŸtiÂrilmesine önemli katkılar saÄŸlamaktadır. Bu baÄŸlamda, Türkiye’de oluÅŸturuÂlacak bir yerel yönetim ombudsmanı için, üniter bir yönetim sistemine sahip ve yerel yönetimlerine geleneksel olarak önem veren, yerel yönetim ombudsmanını baÅŸarılı bir ÅŸekilde uygulayan İngiltere’nin yerel yönetim ombudsmanı uygulaması, diÄŸer ülkelere göre daha detaylı ÅŸekilde ele alınmakta ve incelenmektedir. Bu çalışma, ombudsmanlık kurumu hakkında daha detaylı ve tanıtıcı bilgilerin elde edilmesinde, Türkiye’de oluÅŸturulabilecek yerel yönetim ombudsmanı için uygun bir modelin belirlenmesinde önemli katkılarda bulunabilecektir.